Қорытынды отырыс барысында Ақмола облысының Кәсіпкерлердің құқығын қорғау және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі кеңесінің мүшелері осындай шешімге келді. Кездесуге агробизнес субъектілері, прокуратура, сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет, салалық мемлекеттік органдар, ЖАО өкілдері қатысты.

Айта кетейік, Ақмола облысы АӨК саласында жер пайдалану шарттарын жарамсыз деп тану жөніндегі талаптарды жою бойынша негізгі шешімді қабылдауда алғашқылардың бірі болды. Бұл мәселе бүгінгі таңда ең өзекті мәселелердің бірі. Проблема түрлі платформаларда бірнеше рет талқыланды. Биыл 18 қарашада «Атамекен» ҰКП алаңында Бас прокуратура, Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі, Жер ресурстарын басқару комитеті, өңірлік кәсіпкерлер палаталары өкілдерінің қатысуымен Мемлекет басшысы мен Үкіметтің ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерін кәсібін адал жүргізетін жер пайдаланушыларға беру туралы ЖАО шешімдерінің күшін жою тәжірибесін тоқтату туралы тапсырмаларын орындау мәселесі бойынша кеңес өтті. 20 қарашада бұл мәселе Премьер-министрдің орынбасары Серік Жұманғариннің төрағалығымен өткен кеңесте қаралды. Оның қорытындысы бойынша осы жылғы 17 желтоқсанға дейін «Атамекен» ҰКП ұсыныстарын ескере отырып, шаруа немесе фермер қожалығы, ауыл шаруашылығы өндірісін жүргізу үшін берілген жер учаскелерінің адал меншік иелері мен жер пайдаланушыларын айқындау жөніндегі өңірлік комиссияның үлгілік ережесін бекітуді қамтамасыз ету тапсырылды.

Үлгілік ереже бекітілгенге дейін Жер ресурстарын басқару департаменттері, сондай-ақ жергілікті атқарушы органдар департаменттердің ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелеріне құқық белгілейтін құжаттардың жарамсыздығы туралы ұсынысы бойынша берген талап-арыздарды қайтаруды қамтамасыз ету қажет.
26 қарашада Бас прокуратура облыстар, республикалық маңызы бар қалалар және астананың прокурорларына, сондай-ақ ауыл шаруашылығы министрлігіне осы хаттамалық шешімді орындау жөнінде шаралар қабылдау қажеттігі туралы хат жолдады. Кейінгі екі жыл ішінде Ақмола облысының Жер ресурстарын басқару департаментінің талаптары негізінде соттардың шешімі бойынша 180-ге жуық шаруа жер учаскелерінсіз қалғаны белгілі. Сонымен қатар, мемлекеттік орган өз ұйғарымдарында жер учаскесін жалдау және уақытша өтеусіз жер пайдалану шарттарын аудандық және қалалық жер қатынастары бөлімдеріне жарамсыз деп тану туралы соттарға талап-арыз беру жөніндегі функцияны жүктейді. Сонымен қатар, АШМ Жер ресурстарын басқару комитетінің осы жылғы 15 ақпандағы №199 н/к «Талап-арыз жұмысын жүргізу тәртібін бекіту туралы» бұйрығына сәйкес мәмілені жарамсыз деп тану туралы талапты мүдделі тұлғалар, тиісті мемлекеттік орган не прокурор қоя алады.

«Бүгінгі таңда соттарда жер ресурстары департаментінің 2 талабы қаралуда. ЖАО талаптары бойынша, департаменттің 12 нұсқамасына сәйкес. Бұл Біржан сал ауданы, Ақкөл, Бұланды, Зеренді, Қорғалжын, Целиноград аудандары», - деді ӨКП әкімшілік кедергілерді азайту бөлімінің басшысы Гүлден Сахаева.

Осы уақытта фермерлер үлкен экономикалық шығынға ұшырайды. Мемлекеттік органдар өз бизнесін қалыптастыру үшін аграршылардың қомақты қаржы қаражатын инвестициялағаны, уақытша және басқа да ресурстар жұмсалғаны фактілерін назарға алмайды.

«Биыл қыркүйекте бізден жер учаскесін алып қою туралы сот шешімі шықты. Ал Біржан сал ауданының жер қатынастары бөлімі тарапынан сотқа дейінгі талап болған жоқ. Біз өз кезегімізде ЖАО-ның әрекетін заңсыз деп тану үшін сотқа жүгіндік. 25 қарашада жер қатынастары бөліміне талап қою мерзімінің аяқталуына байланысты талап қоюдан бас тарту туралы жаңа шешім шығарылды. Алайда, бізде бұл оқиғаға қатысты проблема таусылған жоқ деген қорқыныш пайда болды. Ал қазір кенеттен мемлекеттік органдар жерді қайтарып алуға бастамашы болды ма?»,- деп шағымданады «Сапфир beef» ЖШС құрылтайшысы Жасұлан Қожанов.

Оның айтуынша, мемлекеттік орган өз іс-әрекеттерін облыстық құрылымдардың қысымымен ынталандырған. Ауданда осы жылдың соңына дейін 40 мың гектарға дейін жерді алып қою туралы жоспар іске қосылды. Айта кетейік, «Сапфир beef" ЖШС жер учаскесі 2014 жылы аналық мал басын өсіру жөніндегі инвестициялық жобаны іске асыру үшін берілген. Бүгінгі таңда аграршы өз міндеттемелерін орындай отырып, жобаны адал жүзеге асырып отыр.

«Құқықтық статистика және арнайы есепке алу комитетінің облыстық департаментіне ӘҚБтК-нің 175-бабы бойынша кәсіпкерді сотқа тартқан Біржан сал ауданының жер қатынастары бөлімінің лауазымды тұлғаларын әкімшілік жауапкершілікке тарту жөнінде шаралар қабылдау мәселесін қарауды ұсынамыз (жеке кәсіпкерлік субъектілеріне тексеру жүргізу тәртібін бұзу негізсіз және қандай да бір негізсіз, яғни ұсынусыз прокуратура органдарының ұйғарымдары). Кеңес мүшелері бұл істі назарға алуы керек, біз осындай бұзушылықтардың жолын кесуіміз керек, кәсіпкерлік қызметке араласу және адал агробизнес субъектісінің құқығына қысым жасау бар», - деп атап өтті Өңірлік палата директорының орынбасары Расул Сыздықов.

Өз кезегінде облыстық ауыл шаруашылығы және жер қатынастары басқармасының басшысы Кенеш Әлімжанов мемлекеттік органдардың қолданыстағы заңнама шеңберіндегі өкілеттіктер шеңберінен шығуға құқығы жоқ екенін айтты. Әйтпесе, лауазымды тұлғаларға қатысты шаралар қабылданатын болады.

Мұндай мысалдар көп. «АСКОП» ЖШС тұқым шаруашылығын қоса алғанда, дәнді дақылдарды өсіре отырып, жиырма жылға жуық ауыл шаруашылығы өндірісімен тиімді айналысады. Компания өзіне алған міндеттемелерді орындау кезінде адалдық қағидатын сақтай отырып, барлық қажетті агротехникалық іс-шараларды тұрақты негізде жүргізеді. Кәсіпорын кейінгі жылдары 16 млрд теңгеден астам инвестиция салды, өткен жылы бюджетке аударымдар 1 млрд теңгеден асты. Осындай проблемаға «Нұралин» ШҚ тап болды. Оған қатысты Біржан сал ауданының жер қатынастары бөлімі жер учаскесін жалдау шартын жарамсыз деп тану туралы талап арыз берді. 50 жылға жуық жалға алынған жер фермерге 2015 жылы мал шаруашылығына бөлінген. Осы уақыт ішінде фермер үлкен жұмыс атқарды, мал шаруашылығы базасының күрделі ғимараттар, персоналға арналған үй салынды, коммуникациялар жүргізілді, көлік, арнайы ауыл шаруашылығы жабдықтары мен ауыл шаруашылығы техникасы, 25 бас жылқы, 20 бас асыл тұқымды ІҚМ, 65 бас ұсақ мал және т. б. сатып алынды.

«Иілуді тоқтату керек. Адалдық жер учаскесін нақты мақсатта пайдалануды және агробизнес субъектісін оның дамуына тартуды білдіреді. Мен бірден атап өтемін, пайдаланылмаған жер учаскелері бойынша талап-арыздар қайтарылмайды. Жерді пайдаланудың заңдылығы бөлігінде арнайы комиссия бекітілгенге дейін жер ресурстары департаментінің талаптарын тоқтата тұру қажет», - деп атап өтті Ақмола облысы прокурорының орынбасары Марат Бақтыбекұлы.

Талқылау қорытындысы бойынша кеңес мүшелері бірыңғай пікірге келді: аудандар, Көкшетау, Қосшы және Степногорск қалаларының әкімдіктері арнайы комиссияның ережесі бекітілгенге дейін Жер ресурстарын басқару департаменті, сондай-ақ аудандық жер қатынастары бөлімдері жер учаскелеріне құқық белгілейтін құжаттардың жарамсыздығы туралы Жер ресурстары департаментінің ұсынысы бойынша берген талап-арыздарды қайтаруды қамтамасыз ету тиіс.